These transcriptions from Konráðs saga keisarasonar are part of a working paper: Alaric Hall, ‘Making Stemmas with Small Samples, and New Media Approaches to Publishing them: Testing the Stemma of Konráðs saga keisarasonar’
Fornsögur suðrlanda, ed. by Gustav Cedersciöld (Lund: Berling, 1884), pp. 43-84
1. [p. 43]
Kap. I
ÞAT er upphaf þessarar frasagnar, at einn gofugur kongr ried fyrir Saxlandi, sa er Rikardr hiet. Hann atti at styra aullum heimi fyrir nordan haf. Hann war uitur ok uinsæll ok vel at sier gior; hann war sigursæll j orrustum, uitur ok sniallr j mali, frodur ok forsiall. Hann war kuongadur madur, ok er æigi nefnd kona hans. Þau attv .ij. born, ok hiet Konradr son þeirra, en Siuilia dottir; þat var at agætum giort, hue fogur þau woru, af ollum þeim, sem þau sav. Konradr var elldri þeirra syskina.
Rodgeir hiet einn gofugur jall. Hann war hinn mesti spekingur ok hinn bezti klerkr; hann kunni allra þioda tungur nꜳliga j heiminum; ok suo er a kuedit, at hann kunni allt þat, er madur matti manni kenna j þessum heimi.
2. [p. 84]
þav Konraðr ok Mattilldr gatv .ij. sono; het anar Heinrikr. Eptir Miklagarz keisara tokv þav við riki og nvtv vel ok leingi. Vilhialmr var sendr til fostrs til Saxlandz Rikarði keisara; ok eptir hans dag varð hann þar keisari ok navt vel sins rikiss ok potti éttar bæter. Konraðr hellt virðingv sini ok þotti in viðfregazti alla evi. Hann garði þat til agetis ser, at hann let silslegina grafa ok gvlli ræna þar i epter ok setia viða gimsteinvm, ok lęt þa vera branda fyrir sinvm hallar dyrvm. Hann reð fyrir Mikla garði, meðan hann lifði. En eptir hans dag varþ Heinr(i)kr, sonr hans, stol konvngr, ok hafði mikit af vitro oc vask(l)eik favðvr sins. Hann atti ser son, er Kirialax het; hann var vitr ok vinsell ok vel at ser. — Calla men, at borg sv mvni af monum bygð hava verit fyrir ondverðv, er Konraðr sotti stęinin til, ok mvni ormar ok eitr kycqvendi monnvm grandat hava. — En sia konvngr reð leini sino velldi, ok erv fra honvm margar sogvr merkil(i)gar, þo at ver greiðim þer eigi i þessv skommo mali.
Ein clerkr fan þessa sogv scrifaða astreti eino með þessvm hetti, sem nv erv froðer men vaner fra at segia.
AM 524 4to, 1625–72
1. [p. 105] [NB between this saga and the next is a one-side æfyntýr as well—looks like this MS categorises things as exemplars]
Hier hefst saga
af Konräd keijsarasyne.
þeim ollumm til gamanz & skiemmt
unar sem soddann dæma frödum
æfentijrumm hlijda wilia
[gap for initial]ad er vpp haf þessarar frä
sagnnar ad eirn Rijkur keijsari ried
firir Saxlanndi sa er Rikardur hiet.
hann atte ad stijra ollumm heimi fijrir
nordann haf. hann var vitur & vinn
sæll, frægur & forsiall. hann var kvongadur madur
Ei er nefnd kona hans. þau attu ij Bornn. Son
þeirra hiet konrädur, enn Silvia döttir. þad var
at agiætumm haft hve þau voru frijd. Silvia
var elldri þeirra Syskina. Rodgeir hiet jarl en
hann var hinn mesti Berserkur Suo er sagt ad
hann væri j mestum kiærleikumm innan lanndz
hann kunne tunngur allra þjöda, & frodleik er madur
matte kunna. til wijsdöms. hann atte Son er Rod
bert hiet
2. [p. 162]
Þau konrꜳdur
og Matthilldur gätu morg Bornn ad eiga &
eru hier ij synir þeirra nefnnder hiet annar
þeirra Heinrekur , enn annar Wilhialmur epter
Myklagards konngi Wilhialmur var sendur
til Saxlannds og fosträdi Rikardur keijsare
Wilhialm Tok hann konngs naffnn eptir Rik
ard, og var hinn meste hǫfdinngi Konrꜳdur
hiellt & Rijke synu wel og leinngi. war hinn
frægasti konngur alla daga. Hann gjordi þad til
agiætis sier, ad hann liet fijlslegge grafa og
renna gulli j, og setia vijda gimmsteinumm. Og liet
þad wera dira brannda ijfir hallar dirumm synum
Hann ried firir Mijklagarde ꜳ[with umlaut] medann Gud liede
honumm lijfsstunnder til. Og eptir hanns dag
vard Heinrekur son hans stölkonngur j mykla
$$rde, og stijrde stilliliga sijnu vellde. Og
[p. 163]
haffde mikil aff wænleik faudur sijns. Han$
atte sier þann son er kijrialax hiet. Hann var
witur madur & forsiall. Þad seigia menn ad
borg su mune firir longu bygd haffa werid, er
konradur sotti steinana til og mune ormar
og onnur Eytur kvikenndi hafa monnumm eydtt
Enn kyrialax kongur ried firir rijki sijnu. Og
eru fra honumm margar merkiligar sǫgur
sagdar. Enn einn klerkur fann þessa
Sǫgu & ritadi epter þui sem eru
frödir menn vaner ad seigia
Og prijddu þennan enn rog
samligasta konung morg sni
lldar verk þau er hier
gietur Eij; Nu
lyktur hier
þessan sǫgu
¶
Lbs 1785 4to
1. [f. 17v]
Sagan=af
Konräd Keysara syne
og
Rodbert Svikara
__________________________
Cap 1÷
[f. 18r]
Þad Er upphaf þessrar søgu ad keisari
sa riedi firir saxlandi er Rÿgard hiet hann átti vald ifir
øllumm heimi firir sunnann haf hann var mildur & vinsæll, og vel
ad sier giør umm alla hlute hann var kvongadur & er ei dröttn
ÿng hans nemd hann atti 2 børn, hiet Konräd sonur enn sivi
ilia dóttir þad var af á gætumm listumm ort huad føgu
r þaug voru af øllumm þeim er þug sau konr: var eldri þeirra[?]
siskina, & Rodgeir hiet eirn ágætur Jall hann var hïnn mesti
spekÿngur & besti klerkur hann kunni nær þvi allra þioda tun
gu mál i øllum heimi, hann átti einn kvinnu & eirn son er Rodb:
hiet,
2. [f. 34 r]
þaug Konr’ og Matth’ untust
vel og gät 2 sonu hiet annar Vilhiälmur enn annar Hinrik
eptir Miklag: kóngi tóku þaug riki og untu þess vel og leingi vil
hiälmur var sendur til saxlands og giørdist þar köngur hann hielt virdyngi sïnni
og Rijki, & þötti hinn frægasti alla æfi, hann liet grafa fÿls leggina
til ägiætis sier og gulli vÿda renna og gim steinumm setia og liet þar af
giøra branda fyrir sÿnu hallardirumm hann riedi fyrir Miklag: alla sýna lif
daga en eptir dag[?] vard Hinrik son hans stölkongur og stÿrdi vel og sti
llilega sÿnu rÿki hann hafdi mikid af virurleik módur sinnar og vask
leik fødur sÿns hann ätti þann son er Kijrelax hiet hann var vitur vinsæll og
vel ad sier,
þad seiga menn ad borg sü hafi ädur bigd uerid er K sokti
i steinana enn sÿdar hafi ormar og eitur kvikindi mønum eittd i
þeimm stad og lagst sa ä gullid enn Kirialax (seigir annad riedi
leingi firir sÿnu rÿki og eru margar merkilegar søogur fra
hønum komnar þä ei sie fleira af hønum sagdt i þeßari søgu enn
þessi saga er frä danmørk til þessa landskominn med þeim ha
tti sem frödir menn eru ad komnir og leidum vier so til likta þessu
af þeim nafnfræga: Konrad Keisara sini og ofræga
Rodbert Svikara: Endir.
Rask 31 (from photos in the Stofnun Árna Magnússonar)
1. [f. [?]]
Hier Byriar Søguna af
CONRAD keÿsara syne
Þad er upp haf þessarar frꜳsǫgu, ad eirn Keÿsare ried firer Sax:
landi sä er Rygard het, hann ätte valld ÿfer ǫllum heime fyrer sunnan haf,
hann var milldur & vinsæll vel ad sier giǫr, sigursæll i Orrostum, vitur & sniallur
i mäle, frödur & forsiäll, kvongadur var hann, & er Drottn: hans ei nefnd, þꜹ
ättu ij Børn, het Conrad son þeirra, Enn Silvia Döttur. Þat var
ad ägiætum giǫrt hvad fǫgur þꜹ voru af øllum þeim er þꜹ säu. Conr.
var elldre enn Sÿster hans. Rodgeÿr het eirn gǫfigur Jall, hann var hinn
meste spekingur & beste klerkur, hann kunne nälega ällra þioda Tun
gur i heimenum. & so er adkvedid ad hann kunne allt þat sem madur mätte ne=
ma i heime þessum
2. [f. [?]]
Þꜹ Conr & Matth:
untust miked, & ättu ij sonu het annar Vilhialmur enn annar
Hinrich epter Miklagardskonge. töku þꜹ Conr Rijkid
& nutu þess vel & leinge. Vilh var sendur til Saxlands & vard
mikell hǫfdinge. Conr hellt virding sinne & Rijke & þotte
frægaste kongur alla æfe. hann let agætis sier grafa fylsleg
gina, gulle i renna og gimsteinum setia, & giora þat af Bran
da fyrer hallar Dijrum synum Epter hans Dꜹda vard Hinrich son hans
stolkongur & rykte vel & leinge. Son ätte hann er Kyrielax
het, sa rede og leinge rÿke þar & eru margar merkelegar sǫgur
af honum komnar, þo hier sie ei geted. Kalla menn ad Borg su er Conr
sokte i Steinanna mune fyr af mǫnnum bydg hafa vered enn af Eytur
qvikendum eÿdd. fann eirn kongur þessa sǫgu þannig skrifada ä
einu stræte. Lykur hier søgu af Conrad keysaraSÿne
AM 529 4to (from photos in the Stofnun Árna Magnússonar)
1. [f. 53v]
ÞAd er upp haf saugu þssarar at einn kongur
rikur hefur radid fyrir saxlandi. er Rigardur hiet
hann ꜳtti at rada aullum heimi fyrir nordan ha
f. hann var vitur madur & vinsæll & vel at sier
[f. 54r]
[wrong text—the rest of the beginning is obviously lost]
2.
[lost]
AM 567 4to XVI (from Zitzelsberger 1980)
1. (f. 1v)
...[frasagnar] at ein [gofugr]
[keis]are red fyrir saxlandi sa er Rikard[r]
[st]yra ollum heimi fyrir nordan hafit. hann
[vins]æll ok vel at ser vm alla luti
[orros]tum ok sniallr j mali frodr ok fo[rsiall]
[ku]angadr ok er drottning hans æigi ne[fnd]
[b]orn het son þeirra konradr en sil[via]
[gi]ort hue faugr þau voru af ollum þei[m]
[e]llre þeirra syskina. Rodgeir [het]
[m]esti spekingr ok hinn bezsti kle[rkr]
vitrazsti madr <j> þann tima j land. hann kunni mæ[la]
ok sua er at kuedit at hann kunni al
[j] heimi
2. lost
ÍBR 5-6 fol
Hier Byriar sǫguna af konräd keysara syne.
Þad er vpphaff þeßarar frasǫgu, ad eirnn Gǫfugur keÿsare Ried firir Saxland$
sä er
[v]
[sá er] Rÿgard hiet, hann atte valld jfir ǫllum heime fyrir sunnan haf hann var mill$[...]
[v]insæll, & vel ad sier gior, hann var sigursæll j orrostum, vitur, & sniallur i mäle
frödur & forsiall, hann var kuongadur madur, & er drottning hans eige nefnd, þa$
ättu ij. börn, hiet konrädur, son þeirram enn Sivilia döttir. þad var ad ägiætum giort
$$ fǫgur þau voru af ǫllum þeim er þau säu. Konrädur var elldre þeirra systkina
Rodgeir hiet eirnn gǫfugur jarl, hann var enn meste spekingur, & enn beste klerk$
hann kunne nälega allra þiöda tungur j heiminum & so er[?] äkunded[?] ad hann ku$$$
allt þad sem madur mátte kunna j heime þeßum
2.
þau Konrädur, & Matthilldur vnntust miked, & ättu ij sonu, hiet
annar vilhiälmur, enn annar heinrikur, eftir miklagardz kongr. töku þau rÿked,
& nutu þeß vel, & leinge, vilhialmur var sendur til Saxlandz, & vard mikill hǫfdinge,
konrädur hiellt virdingu sinne, & rÿke, & þötte hinn vitraste, & hinn frægaste
kongur alla æfe, hann liet þad giora til ägiætis sier, ad hann liet fÿlzleggina
grafa, & gulle J renna, & setia vÿda gimsteinum & liet þar giora af branda, fyrir
hallardyrum sÿnum, hann riede fyrir miklagarde, medan gud liede honum lÿfdaga til,
eftir hans daga vard heinrikur son hans stölkongur, & stÿrde vel & stillelega sÿnu
rÿke, & hafde miked af viturleik, & vaskleik fǫdur sÿns, hann ätte
sier þann son,
er Kyrielax hiet, hann var vitur, og vinsæll, & vel ad sier, þad kalla menn at borg
su mune bigd hafa vered fyrir ǫnduerdu er konräd sökte steinana til,
& mune ormar, & eÿturkuikindi monnum eÿdt hafa J þeim stad, enn kirie-
lax kongur riede leinge fyrir sÿnu rÿke, & eru margar merkelegar sogur
af honum komnar, þö ad þad sie ei giet i þeßare frasǫgu, enn eirnn
köngur fann hana skrifada, ä einu stræte, med þeßum hætte, sem nu eru fröder
menn vaner ad segia sÿdan, & prÿdde þennann rausn samasta kong þeßum ordum,
& er nu hier loked þeßare frasǫgu, vmm konräd keÿsara son
Holm 7 4to (A) (Zitzelsberger)
2.
þav Konraðr
oc Mattilldr gatv .ii. sono het annar Vilhialmr en annar Heinrikr. Eptir Miklagarzkeisara tokv þav vid
riki oc nvtv vel oc leingi. Vilhialmr var sendr til fostrs til Saxlandz Rikarði keisara. oc eptir hans dag varð
{varþ} hann þar keisari oc návt vel sins rikis oc þotti éttarbæter. Konraðr hellt virðingv sin[ni]
oc þotti inn uitrazti maðr oc inn viðfregazti alla evi. hann gerði þat til agetis ser at hann le[t]
filsleggina grafa oc gvlli rænna þar i epter oc setia viða gimsteinvm oc lęt þa vera bran[da]
fyrir sinvm hallardyrvm. hann reð fyrir Miklagarði meðan hann lifði. en eptir hans dag varþ
Heinr<i>kr sonr hans stolkongr oc hafði mikit af vitro oc vask<l>eik favðvr sins. hann att[i]
ser son er Kirialax het. hann var vitr oc vinsell oc vel at ser. calla menn at borg sv m[v]
ni af monnvm bygð hava verit fyrir ondverðv er Konraðr sotti stęininn til oc mvni or
mar oc eitrkycqvendi monnvm grandat hava. En sia kongr reð leíngi sino velldi oc erv fra
honvm margar sogvr merkil<i>gar þo at ver greiðim þer eigi i þessv skommo mali. einn
clerkr fann þessa sogv scrifaða astreti eino með þessvm hetti sem nv erv froðer
menn vaner fra at segia
Holm 7 fol (B) (Zitzelsberger)
<Þ>at er upphaf þessara<r> frasagnar at einn gofugur kongr rie
d fyrir Saxlandi sa er Rikardr hiet hann atti at styra aullum
heimi fyrir nordan haf. hann war uitur ok uínsæll ok vel at sier
gior. hann war sigursæll j orrustum uitur ok sniallr j máli frodur
ok forsiall. hann war kuongadur madur ok er æigi nefnd kona hans. þau áttv ij
born ok hiet Konradr son þeirra en Síuilía dottir. þat var at agætum
giort hue fogur þau woru af ollum þeim sem þau sa
v. Konradr var elldri þeirra syskína. Rodgeir hiet einn gofugur
jall. hann war hinn mesti spekingur ok hinn bezti klerkr. hann kunní allra
þioda tungur naalíga j heímínum. ok sua er akuedit at hann kunni allt
þat er madur matti manni kenna j þessum heímí.
2. lost
AM 118a/119a 8vo (b) (Zitzelsberger)
Þat er upphaf þessara<r> frasagnar at einn gofugur kongr rie
d fyrir Saxlandi sa er Rikardr hiet hann atti valld yfer aullum
heimi fyrir sunnan haf. hann war milldur ok uínsæll ok vel at sier
gior. hann war sigursæll j orrustum uitur ok sniallr j máli frodur
ok forsiall. hann war kuongadur madur ok er æigi nefnd kona hans. þau áttv ij
born ok hiet Konradr son þeirra en Síuilía dottir. þat var at agætum
giort huad fogur þau woru af ollum þeim sem þau sa
v. Konradr var elldri þeirra syskína. Rodgeir hiet einn gofugur
jall. hann war hinn mesti spekingur ok hinn bezti klerkr. hann kunní allra
þioda tungur naalíga j heímínum. ok sua er akuedit at hann kunni allt
þat er madur matti manni kenna j þessum heímí.
2.
þau Konradur og Matthilldur vntvzt
mikid og gätu ii Sonu hiet annar Wilhialmur enn
annar Heynrikur eptir Miklagarszkong toku þau Rÿki
og nutu þess vel og leinge Wilhialmur var sendvr
til Saxlandz og vard mikill hofdingie Konradur hie
llt virdingu Sinne og Rÿke og þotte hinn vitrazti
og hinn frægste kongur alla æfe hann liet þad giora
til ágiætiz Sier ad hann liet fylSleggena grafa og gv
lle J Renna og Setia vyda gymsteÿnvmm
og liet þar giora Branda fyrir hallardyrum synum hann
Riedi fyrir Miklagarde medan gud liede honum lÿfdaga til
eptir hanz daga vard Heynrikur stolkongr og styr
di vel og stilliliga Synu Rÿki og hafdi mikid af
{af} viturleyk og uaskleyk fodur Synz hann ätti
Sier þann Son er Kirialax hiet hann var vitur og
vinSæll og vel ad Sier þad kalla menn at Borg
Su mune Bygd hafa verid fyrir onduerdu er Konradur sokte
Steynana til og mune ormar og eyturkvikendi monnum
eydt hafa J þeim stad Enn Kiruelax kongur Rie[d]
leinge fyrir Sÿnu Rÿke og erv margar merkeligar Sogu[r]
þo ad vær greynum þær eÿ J þessare fraSogu enn ein
klerkur fann hana skrifada á eynu Stræti med þessvm
hætte Sem nu erv froder menn uaner ad Segia Sydann
og prydde þennann RauSnSamata kong þessvm
ordum og er nu hier lokid þessare fraSogn
AM 180b fol (D)
lost
2. [p. 267]
þau conradur . & matthilldur. gatu morg born at eiga . & eru hier ij syner þeira
nefnder hiet annar þeira heinrekr enn annar uilhialmur epter micla gardz kongi uilhialmur uar sendur
til saxlandz? . & fostrade
rikardur keisare wilhialm tok hann kongs nafn eptir rikard. & uar hinn meste hofdingi . Conradur . hielt & Rike sinu uel og liengi &
uar hinn frægasti kongur alla daga. hann giordi þad til agætis sier . at hann liet filslegge grafa & renna gulli j & setia
vida gimsteinum & liet þad uera dyra branda yfir hallar durum sinum . hann ried firir micla garde en[?] medan gud lie
de honum lifsunder til. Ok eptir hanns dag uard heinrekr son hans stolkonngur j micla garde. & styrde stilliga sinu vellde.
& hafde micit af uænleik faudr sins. hann atte sier þann son er kirialax hiet. Hann uar uitur madur & forsiall. þad seigia
menn at borg su mune firir longu bygd hafa uered. er conradur sotti steinana til & munu ormar & onnur eitur kykvendi
hafa monnum eytt. enn kirialax kongur ried firir riki sinu. & eru fra honum margar merkiligar sogur sagdar. Enn eirnn klerkur[?]
fann þessa[?] sogu & ritadi eptir þui sem eru frodir menn uaner[?] at seigia. Ok prydde þennan[?] enn raug[?] samlig
asta konung morg snilldar uerk þau er hier getur ei nu lykur hier þ????? saugu:
Holm 6 4to (E) (Zitzelsberger)
1.
her byriar vpp sǫgo hín<s> kurteisa Konrads keisarasonar
capitulum primum
ÞAT er uphaf þessarar frasagnar at eínn gǫfugr keisarí
red Saxlandi sa er Rikardr het. hann attí at styra miklo riki firir nordan
fiall. vitr var hann ok vinsæl ok vel at ser vm alla hluti frodr var hann
ok fíorsial sigursæl J orostom enn sníallr j malí hann var k<v>ǫngadr
ok er hans drottníng eigi nefnd. þau atto tuǫ bǫrn hed konradr
son þeirra enn Siluía dottir. þat er at agætum giort huerso fǫgr
þau voro. Siluía var þeirra ellrí syskína Rodgeír het Jarl eín gǫfugr j riki keisarans
hann var hínn mestí spekíngr ok bezstí klerkr. Svo er sagt at hann var vitraztr madr j þeim londom
jþann tíma. hann kunní at skilia ok tala allra þioda tungur ok svo er at kuedit at hann
kunní allar þær Jþrottir sem madr máá manní kenna jþessum heímí.
2.
vltimum capitulum de eodem
Enn Konradr kongr tok nu vid rikisstiorn j Miklagardí ok er mart ꜳgætlikt fra honum
ath segía. þau Mathilldr attu bornn samann. þeirra son var Kirialax keisari ok Em
anuel Grickcíakongr. dottir þeirra var Juta er attí herra Folkí son Juliens hertuga af Bruns
vik ok fra þeim ero komnar allar hinar gǫfguzsto kongaættir badí j Saxlandi ok Miklagar
dí. þat er ok alsagt ath Konradr hefir JBabilon sotta steína þa er fyr var fra sagt
enn leggí filssíns let hann grafa ok gullí bua ok settia sidan vpp sem branda hia hal
lardurum. enn oll ǫnnur híno agætozsto bein let hann bua til ꜳgetz bordbuna
dar. Rikí Konrads kongs ok Matthilldar drottningar stod med mikillí prydí ok virdíng alla
þeirra lifsdaga ok luko vær þar þessí sǫgo. Enn gud gefí ꜳ[with ˝]heyrondum goda
daga nu ok jafnan. A M-E-N
AM 181f fol (Zitzelsberger)
1. (from variants list)
Hier hefst con
radz saga
capitulum primum
ÞAT er uphaf þessarar frasagnar at eínn gǫfugr keisarí
red Saxlandi sa er Rikardr het. hann attí at styra miklo riki firir nordan
fiall. vitr var hann ok vinsæl ok vel at ser vm alla hluti frodr var hann
ok fíorsial sigursæl J orostom enn sníallr j malí hann var k<v>ǫngadr
ok er hans drottníng eigi nefnd. þau atto tuǫ bǫrn hed konradr
son þeirra enn Siluía dottir. þat er at agætum sagt huerso fǫgr
þau voro. Siluía var þeirra ellrí syskína Rodgeír het Jarl eín gǫfugr j riki keisarans
hann var hínn mestí spekíngr ok bezstí klerkr. Svo er sagt at hann var vitraztr madr j þeim londom
jþann tíma. hann kunní at skilia ok tala allra þioda tungur ok svo er at kuedit at hann
kunní allar þær Jþrottir sem madr máá manní kenna jþessum heímí.
2.
vltimum capitulum de eodem
Enn Konradr kongr tok nu vid rikisstiorn j Miklagardí ok er mart ꜳgætlikt fra honum
ath segía. þau Mathilldr attu bornn samann. þeirra son var Kirialax keisari ok Em
anuel Grickcíakongr. dottir þeirra var Juta er attí herra Folkí son Juliens hertuga af Bruns
vik ok fra þeim ero komnar allar hinar gǫfguzsto kongaættir badí j Saxlandi ok Miklagar
dí. þat er ok alsagt ath Konradr hafde JBabilon sokta steína þa er fyr var fra sagt
enn leggí filssíns let hann grafa ok gullí bua ok settia sidan vpp sem branda hia hal
lardurum. enn oll ǫnnur híno agætozsto bein let hann bua til ꜳgetz bordbuna
dar. Rikí Konrads kongs ok Matthilldar drottningar stod med mikillí prydí ok virdíng alla
þeirra lifsdaga ok luko vær þar þessí sǫgo. ÷
AM 179 fol (Zitzelsberger)
1. (from Ziztelsberger’s variants list)
Hier hefur vpp Søgu Hins
kurteisa konrads keisara sonar
capitulum primum
ÞAT er uphaf þessarar frasagnar at eínn gǫfugr keisarí
red Saxlandi sa er Rikardr het. hann attí at styra miklo riki firir nordan
fiall. vitr var hann ok vinsæl ok vel at ser vm alla hluti frodr var hann
ok fíorsial sigursæl J orostom enn sníallr j malí hann var k<v>ǫngadr
ok er hans drottníng eigi nefnd. þau atto tuǫ bǫrn hed konradr
son þeirra enn Siluía dottir. þat er at agætum giort huerso fǫgr
þau voro. Siluía var þeirra ellrí syskína Rodgeír het Jarl eín gǫfugr j riki keisarans
hann var hínn mestí spekíngr ok bezstí klerkr. Svo er sagt at hann var vitraztr madr j þeim londom
jþann tíma. hann kunní at skilia ok tala allra þioda tungur ok svo er at kuedit at hann
kunní allar þær Jþrottir sem madr máá manní kenna jþessum heímí.
2.
vltimum capitulum de eodem
Enn Konradr kongr tok nu vid rikisstiorn j Miklagardí ok er mart ꜳgætlikt fra honum
ath segía. þau Mathilldr attu bornn samann. þeirra son var Kirialax keisari ok Em
anuel Grickcíakongr. dottir þeirra var Juta er attí herra Folkí son Juliens hertuga af Bruns
vik ok fra þeim ero komnar allar hinar gǫfguzsto kongaættir badí j Saxlandi ok Miklagar
dí. þat er ok alsagt ath Konradr hefir JBabilon sotta steína þa er fyr var fra sagt
enn leggí filssíns let hann grafa ok gullí bua ok settia sidan vpp fyrer branda hia hal
lardurum. enn oll ǫnnur híno agætozsto bein let hann bua til ꜳgetz bordbuna
dar. Rikí Konrads kongs ok Matthilldar drottningar stod med mikillí prydí ok virdíng alla
þeirra lifsdaga ok luko vær þar þessí sǫgo. Enn gud gefí ꜳ[with ˝]heyrondum goda
daga nu ok jafnan. A M-E-N
Lbs 2115 4to [?]incomplete[?]
1. [f. 1r]
Sagann af Konrád Keis:
arasyni 1 Cap
Þad er upphaf þessarar frásagnar at eirn gøfugur
keisari rédi firir Saxlandi sá er Rikardur hét hann átti
ad stira miklu riki, firir nordan fiall vitur var hann og
vinsæll og vel ad sér umm alla hluti fridur var hann og for-
siáll og sigur sæll i orustumm og hinn snjallasti i máli hann
var kvongadur og er kona hans ei nefnd, þau áttu 2 bǫrn
hét Konrád son þeirra, enn Silvia dóttir, þat var ad gilled[?]
giőrt huőrsu főgur þau væri Silvia var eldri þeirra syskina
Rodgeir heter[?] Jarl eirn gőfugur i riki keisarans hann var
hinn mesti spekjngur og besti bartskeri og so er frá sagt ad
hann væri vitrastur madur i þeim londom hann kunne og ad
tala allra þjóda tungur, so var ad kvedid ad hann kinni allar
þær jþróttir sem menn kunnu i þann tima
2. [f. 29 r]
21 Cap
Konrád kóngur tók nu vid rikis stjórn i Miklagardi og er margt á
gjætlegt frá honumm ad segia. þaug Mathilldr áttu bőrn sam
ann þeirra son var Kirjalax keisari og Emanuel Grikkía
kóngur dóttir hans var Juta er átti herra[?], Fólki son Jul-
iens hertoga af Brunsvig og frá þeim eru komnar allar
hinar gőfugustu kónga ættir bædi á Saxlandi og á Mik-
lagardi þat er alsagt ad Conr; hafi sókt i Babjlon
steina þá er firr var frá sagt, enn leggi Filsinns lét hann
grafa og gulli bua og setja sidann upp firir branda hjá
hallar dirumm Enn őll ǫnnur bein hjet hann búa til ágæts ha-
llar bunadar Riki Konráds kóngs og Matthilldar dro-
ttnjngar stód med mik$illri[?] prídi og virdjng alla þeirra
lifdaga og ljúkum vér so þeßara sǫgu. Endir
Skrifud Anno 1856 af $ Kristján$[?][...]
Holm 46 fol (Zitzelsberger)
1. (from variants list)
Hier byri
ast
Sagann
af
Konrad keys
ara syne
og
Rodbert Swik
are
1. Cap: Fræding
Clarus keys
ara son
ar
ÞAT er uphaf þessarar fräsaugu at eínn gǫfugr keisarí
red fyrir Saxlandi sa er Rikardr hefvur hetit. hann attí at styra miklo riki firir nordan
fiall. vitr var hann ok vinsæl ok vel at ser vm alla hluti frïdur var hann
ok fíorsial sigursæl J orostom enn sníallr j malí hann var k<v>ǫngadr
ok er hans drottníng eigi nefnd. þau atto tuǫ bǫrn hed konradr
son þeirra enn Siluía dottir. þat er at agætum giort huerso fǫgr
þau voro. Siluía var þeirra ellrí syskína Rodgeír het Jarl eín gǫfugr j riki keisarans
hann var hínn mestí spekíngr ok hinn bezstí klerkr. Svo er allra MannaMäl at hann væri hinn vitraztr madr j þui Landi jþann tíma. hann kunní at skilia ok tala allra Manna tungur ok svo er at kuedit at hann
kunní allar þær Jþrottir sem madr máá manní kenna hier jþessum heímí.
2.
Frä Børnum
Konrädz kongß
og frű Matthilld
ar
÷
Konradr kongr tok nu vid rikisstiorn j Miklagardí ok er nű mart ꜳgætlikt fra honum
ath segía. þau Mathilldr attu bornn samann. þeirra son var Kirialax keisari ok Em
anuel Grickcíakongr. dottir þeirra var Juta er attí herra Folkí son Juliens hertuga af Bruns
vik ok fra þeim ero komnar allar hinar gǫfguzsto kongaættir badí j Saxlandi ok Miklagar
dí. þat er ok alsagt ath Konradr hafvi JBabilon sotta steína þa er fyr var fra sagt
enn leggí filssíns let hann grafa ok gullí bua ok settia sidan vpp til branda hia hal
lardurum. enn oll ǫnnur híno agætozsto bein let hann bua til ꜳgetz bordbuna
dar. Rikí Konrads kongs ok Matthilldar drottningar stod med mikillí prydí ok virdíng alla
þeirra lifsdaga ok luko vær þar þeßari sǫgo. Endir Konradß søgu
Gunnlaugur Þórðarson’s edn
1.
1. Þat er upphaf þessarrar frásagnar, at einn
göfugr keisari rèð Saxlandi, sá er Ríkarðr hèt. Hann
átti at stýra miklu ríki fyrir norðan fjall1; vitr var
hann ok vinsæll ok vel at sèr um alla hluti; fríðr var
hann ok forsjáll, sigrsæll í orrostum, en snjallr í máli.
Hann var kvongaðr, ok er hans drottning eigi nefnd.
Þau áttu tvau börn: hèt Konráðr son þeirra, en Silvía
dóttir. Þat er at ágætum gjört, hversu fögur þau
voru. Silvía var þeirra ellri systkina. Roðgeirr hèt
jarl einn göfugr í ríki keisarans; hann var mesti spek-
ingr ok bezti klerkr. Svo er sagt, at hann var vitrastr
maðr í þeim löndum í þann tíma. Hann kunni at
skilja ok tala allra þjóða tungur, ok svo er at kveðit,
at hann kunni allar þær íþróttir, sem maðr má manni
kenna í þessum heimi.
2.
22. En Konráðr tók nú við ríkisstjórn í Mikla-
garði, ok er margt ágætligt frá honum at segja. Þau
Matthildr áttu börn saman; þeirra son var Kiríalax
keisari, ok Emanúel Grikkjakonungr. Dóttir þeirra var
Júta, er átti herra Fólki, son Júlíens hertoga af Brúns-
vik1, ok frá þeim eru komnar allar hinar göfgustu
konungaættir bæði í Saxlandi ok í Miklagarði. Þat er
ok alsagt, at Konráðr hefir í Bibílon[typo?[?]] sótta steina þá,
er fyrr var frá sagt, en leggi fílsins lèt hann grafa
ok gulli búa, ok setja síðan upp fyrir branda hjá
hallardyrum, en öll önnur hin ágætustu bein lèt hann
búa til ágæts borðbúnaðar. Ríki Konráðs konungs ok
Matthildar drottningar stóð með mikilli prýði ok virð-
ing alla þeirra lífsdaga. Ok lúkum vær svo þessarri
sögu2.
[fns:
1) eptir handritunum 524 og skinnbrotinu 180 B áttu þau
Konráðr tvo sonu: Heinrek og Vilhjálm, en öngva dóttur. Varð
Vilhjálmr keisari i Saxlandi eptir föðurafa sinn, en Heinrekr
konungr í Miklagarði, ok hans son var Kirialax. 2) þannig
B, D; nú lýkr hér þ. s., C, F; en guð gefi áheyröndum góða
daga nú ok jafnan. Amen, bœtir A við.]
JS 8 fol http://handrit.is/en/manuscript/view/is/JS02-0008 reallylovely MS!
1. 301v
Hier Biriast Sagan Af
Konrꜳde Syne Rÿgards
Keisara. Cap 1m
Þad er upphaf þessar
ar frasagnar ad Eirn Gǫfugur keysare
ried firer Saxlande Sá er Rÿgardur het
hann atte ad Stÿra miklu rÿki firer nordann fiall
Vitur var hann & vinsæll & vel ad sier umm alla hlu
te frodur var hann & forsiall Sigursæll i orustum Sniallur
i mäle hann var kuőngadur & Er Drottnÿng hans ei ne
fnd þau attu Tuǫ Bǫrn het Conradur son þeirra Enn
Silvia dóttir þad er ägiætumm Sagt hvorsu fǫgur
þau voru Silvia var þeirra Elldre Siskina Rodgeyr
het eirn Jarl Gǫfugur i rÿki Keÿsarans
hann var hinn meste Spekÿngur & beste klerkur so er
Sagt hann var vitrastur manna þar i lǫndumm i þann Tÿma
hann kunne ad skilia & tala allra þioda tungur & so er adkvedid ad hann kann
Allar þær Jþröttir sem madur mä manne kienna i þeßumm heÿme
2. 312r
Enn Conr K: Tok nu vid Rÿkis stiorn
i Mikla Garde & Er margt ä Giætligt frä honum sagt þꜹ Matth: attu Bǫrn sa
mann þeirra son var Kirilax Keisare & Emanuel Grickia Kongur þeirra Dotter
var Juta er atti herra Floki son Juliens herstuga af Brunsvÿk & frä
þeim eru komnar allir hinir Gǫfugustu kőnga ættir bædi J saxlande & i Mikla
Garde þad er og alsagt ad conr: hafe i Babbilon sokt steÿna þä er fir var frä
sagt Enn leggi fÿlfsins[?] liet hann Grafa & Gulle bua & setia sydan vpp sem branda hiä
hallurdirum Enn ǫll hin ǫnnur ägiætustu bein let hann bua til ägiæts Bordbunadar riki
conr K & matth: drott: stőd med mikilli Prÿde & virdyng alla þeirra lyfdaga,
Þad er nu þui næst ad sonur Rodb: & Silvia sem Eyrekur het őx vpp hiä Modur
sinne & var Aungvann þeckur lærde hann Jþrottir sem ungum mǫnnum voru i þä daga
tÿdkannlegar þar til [catchword]
[312v]
tÿd kann legar þar til hann vard þroska fullur lagdist hann þä i hernad & vard ovinsæll
af Räne sem hann hafir vid kaupmenn & bændir hiellt hann þvi framm nockur sumur allt so lengi
þeir hittust i hernade härekur hinn ramme & Eyrikur hinn Jlle & er so sagt ad for
rædenn si$e best samann færdu þeir strÿd vppä hertrigg Kong sem ried firer
Gardarÿki þar fiell härekur firer Triggva Kongi af saxlande sem seigir
i sǫgunne af hrÿng & Triggva þar epter sueyk Eÿrÿkur
Triggva Kong & epter þad hefnde hrÿngur ä Eyryki
& drap hann i Eyra sunde er þad sagt ad þesse[?] Eyrykur hafe
vered fader Wilhiälms suikara sem Geted er i sǫguni af
Gǫnguhrőlfe & lukumm vier so þeßare
Saugu
Lbs 152 4to
1.
Sagann af Conräd Keisarasyne
og Rodbert Svikara
Cap:1. þad er upphaf þessarar sǫgu ad eirn gǫfigur kongur rie
di firer Saxlandi er Rigardur hiet hann ätt Valld yfir ǫllumm heima[?]
firer sunnann hafid, hann var milldur og Vinsæll og vel ad sier gior[?] umm
alla hluti hann var qvongadur og er drottn: hans ei nefnd[?] þaug attu
2 born hiet Conrad son hanns enn Symilia dottur; þad var ad agiætum
haftt[?] hvad fogur þaug voru bæder; af ǫllumm þeim er þaug sau Conrad var
elldri þeirra Systkina. Rodgeir hiet[?] agiætur jall hann var
hinn mesti spekingur og besti riddari[?]
2.
þaug Conr: Og Matt: vntust mikid og ättu 2 sonu, hiet annar
Rïg: enn annar Henrik eftir Miklag:k:, toku þeir Rïki og nutu
þess vel og leingi, Rig: var sendur til Saxlands og vard þar mikill
hofdingi. Conr: hiellt vyrdingu sini og rïki og var hinn frægsti
alla æfi; hann liet grafa fylsleggina til ägiætis sier og gulli
vyda i $erna[?] samt gim steinum setia[?], og liet þar af giora branda fyrir
[f. 83v]
synum hallardirum hann riedi fyrir Miklagardi medann gud $$te honum
lifdaga til enn eftir hanz daga vard Henric son hans stölk: og riedi vel og
stilliliga synu rïki þ[?] hann hafdi mikid af viturleik og $$$$$$
fodur[?] sins, hann ätti sier þann son er kinalax hiet han var vitur og
vinsæll og vel ad sier. þad kalla menn ad borg su hafi bigd ve
rid fyrir onduerdu er Conr: sokti steinana ; og hieti Babilon, og ha
fi af ormum og eiturqvikindum $$$$lagt kynalax K: riedi
leingi firir synu Rïki og erv margar merkeligar sogur frä honum þo vier
Greinumm þær ei i þessari bok Enn ein kongur fann hana skrifada ä einu
stræti med þessum hætti sem nu eru frödir menn vanir ad segia sydan
og priddi þennann Rausnsamasta K: þessum ordum
og er hier nu lokid þeßari fogru
fräsogu
Lbs 1217 4to
1.
[...]
[...] er upphaf þeßarar søgu ad f$ [...]
[...] Rigardur hiet h[...]
arrrgh
2.
[...] konradur Og Matth[?] unntuz mikid og gätu 2 sonu het annar
[...]garda enn annar Henrik efter Miklagards[?] Eign[?] toku
[...] og nutu þess vel og leynge Rygardur var sendur
[...]s og $rd þ[?] mikill hofdinge Konradur hiellt vyrdjngu [...]
[...] hin frægaza alla æfe hann liet grafa Vylsleg[?][...]
[...]s Sier og gulle vyda i $$$na samt gymstein[...]
setia og[?] liet[?] [catchword]
[f. 16r]
[...]
[...]dan gud linde honum lyfdaga enn eftir[?] hans daga [...]
[...] hans stolkongur og riedi vel og stillelega synu r[...]
[...] hafde[?] mikid[?] af vite leyka og Roskleyka fodur[?] syn
[...] atte sier þann son er Kyralax heter[?] hann var vitur og vinsæll og
[...]l ad sier þad kalla menn ad borg Su hafe biggd verid fyrir ond
[...]u er Konrad sokte steinana j[?] og hete Babilon og hafe af
[...]mum og eytequikindum $yd$lagz Kyrialax kongur Riedi leing
[...] synu ryke og ero margar merkeligar sogur fra honum þott vier greyn
$$ ey i þeßare bok en eyrn kongur fann hana skrifada ä
Eynu stræte med þeßum hætte sem nu ero froder menn vanir ad
seigia sydan og prydde þennan Rausnsamaza kong þeßum ordum
og er hier nu lokid þeßare fogru fra sǫgu Finis ergo[?]
Lbs 4825 4to http://handrit.is/en/manuscript/view/is/Lbs04-4825
1. [f. 146r (= p. 289)]
Hier byriast
Sagann af Konrade Keisarasyne
fyrste Cap.
Þad er upphaf þessarar fräsagnar;
ad eirn gøfugur Keisare riede fyrer Sax=
lande er Rÿgardur hiet, hann ätte ad Stÿra miklu
Rïke fyrer nordann fiall, Vitur var hann og
Vinsæll, og vel ad sier umm alla hlute, fródde
og for siáll, Sigursæll í orustumm, Sniallur í Mä
le, hann war Kvongadur, og var Drottníng hanns ej
Nefnd, þau áttu tvǫ bǫrn, og hiet Konrädur
sonþeirra, Enn Silvïa Dótter, ägiæt og fǫgur
Voru þaug, Silvía var Elldre þeirra Syskina
Rodgeir hiet Jall Eirn göfugur í Rÿke keisara
hann var hinn meste Spekíngur og beste Clerkur
so er sagt ad hann være Vitrastur í þeim lǫndumm
í þan týma, hann kunne ad skilia og tala allar
Tüngur, og so er ad komed, ad hann kann allar
þær Jþrótter sem Madur má Manne kenna í þess-
umm heime
2. [f. 164v (= p. 326)]
Enn konrädur, tók
vid Rÿkisstiórnanne í Garda Rÿke, og er margt ägiætt
frä hónumm sagt, þaug Matthilldur ättu bǫrn sam
ann, þeirra son var kýrelax keisare, og Emmamel,
Grickia kóngur, þeirra Dótter var Jüla hana
ätte herra Főlke, son Júlíens hertoga, af Brúns
vÿk, og frá þeim eru komnar allar hinar gǫfugustu
kónga ætter, bæde í Saxlande og Miklagarde, kon=
rädur keisare sókte steinana í Babílon, Enn Fijlsb$n=
enn liet hann Skafa og gulle buúa, og Setia hiá hall=
ar dyrumm til sínes, Rike Konräds og Matthilldar
Drottníngar, stód med mikillre prïde, og Vyrd=
íng alla þeirra lífdaga. og líukumm vier nú
sǫgu þeßarre.
þad er nü því næst ad Seigia ad Sonur Rodberts
og Silvíu sem Eíríkur hiet; őx upp hiá módur
sinne og var aungumm manne þe$$$ír, lærde hann
Jþrótter sem ungumm mǫnnumm voru tÿdladar[?] í
þá daga, þar til hann var þroska fullur, lagdest hann
þá í hernad, og vard ővinsæll, af Ráne sem hann
hafde vid kaupmenn og bændur, hiellt hann þvj
framm[catchword]
[f. 165r]
framm nokur Sumur, allt þar til hann hitte í Her=
nade Härek hinn Ramma og Eirijk hinn Illa, og er so
sagt ad forriedenn Eige best samann, færdu þeir strïd
uppá Hertrigg kóng sem Riede fyrer Garda-
Rïke, þar fiell Harekur fyrer Triggva kónge af
Saxlande, sem seger í Sǫgu af Hring og Triggva;
þar Efter Sveik Eiríkur Triggva kóng, og epter
þad hefnde Hríngur ä Eírÿke, og Drap hann í Eyrar
Sunde, Er þad sagt ad þesse Eírykur hafe vered
fader Wilhjälms svikara, sem getid er í Sǫgumm
af gaunguHrőlfe, . Og $idast so þeße Eírijks
frá saga, og Sǫgunnar Appendix, so sem
hier er Ritad. ~
ÍB 102 8vo
1. [f. 1r]
Hier
Birjar saugu af
Konrꜳde keisara sÿne
1 Cap
Þad er upphaf þess
arar søgu ad eirn gøfugur keis=
are Ried firer Sagslande Sꜳ er
Rÿgardur hiet hann ꜳtte ad stÿra
micklu Rÿke firer nordann fiall,
vitur var hann og vinsæll og vel
ad sier umm alla hlute, froodur var
hann og forsiall, sigur sælli orus$$
umm, sniallur i mꜳle hann var
kuongau$
[f. 1v]
kvongadur og er Drottning hans ei
nefnd, þaug ꜳttu Tuø børn hiet
konRꜳdur son þeirra enn Silvija Döttir,
ei verdur ordumm ad þui komed hu=
ørsu føgur þaug vőru, Silvija var
þeirra Elldre sistkina, Rodgeir hiet
Eirn Jall gøfugur i Rÿke keisarans,
hann var hinn meste spekingur, og
Beste klerkur, þad er sagt ad hann
være hinn beste klerkur og vitraste
madur, i þeim løndumm, i þann Tijma,
hann kunne ad skilia og Tala allra þi=
ooda Tűngur, og so er ad kueded ad
hann hafe kunnad allar þæri þrőtter
sem
[f. 2r]
sem madur mꜳ nema og kunna
i þessumm heime,
2. [f. 48r]
þaug
Matthilldur
[f. 48v]
matthilldur og konrꜳdur ꜳttu Bø=
rn samann þeirra son hiet kirdar
keisare, og emanűel, grickia koongur
þeirra doottir var Jűta er ꜳtte herra
son Juliens hertoga af Bruns
vijk, enn frꜳ þeim eru komnar all
ar hinar gøfuga starkoong a ætt
er, Bæde i Saxlande og mickla
garde, þar er og af sagt ad konrꜳd
ur haf ei Babelon soogt steina þꜳ st
eina[added in margin] er fir var frꜳ sagt, enn legge fijlsens
liet hann grafa & gulle Bűa, og setia
sijdann upp sem Branda hiꜳ hall=
ar dirumm, enn øll ønnur hin ꜳ giætu =
stu Bein liet hann Bwa til ꜳ = giæts
Bords Bűnadar, Rijke konrꜳds og
matthilldar stood med mikellre prijde og
virding alla þeirra lijfdaga
og
[f. 49r]
lijkur hier so þeßare søgu umm sijdir
~~~~~~~~~~~~~~~~~~
appenndigs eda lijtell vid bætir
Þad er nű þui næst ad sonur Rodberts
og sivid sem eirekur hiet vőgs upp
hiꜳ moodur sinne, og var eingumm
feckur, lærde samt i þrőttir sem űngum
mønnumm vőru i þꜳ daga tijd kannlegar,
þar til hann vard þroska fullur, lagdest
hann þꜳ i herRad, og vard ővin sæll af
Rꜳne, sem hann hafde vid kaup menn
og bændur, hiellt hann þűi framm nockur
sumur allt so leinge ad þeir hittust i he
rnade hꜳrekur hinn Ramme og eirekur
hinn ille og er so sagt ad forRæd enn
siꜳe best saman, færdu þeir strijd upp ꜳ
her Trigg samann, sem riede firer ga
rda Rijke, þar fiell hꜳrekur firer Tri=
iggiva
[f. 49v]
Triggva, koonge af sagslande, sem
seiger i søgunne af hrijn og Trigg
va, þar effter sveik eirekur Trigg =
va koong og epter þad hefnde
hrijngur ä Eireke og drap hann i
Eijrarsunde, er þad sagt ad þessi
Eirekur hafe vered fadir Wilhialms
suikara sem gieted er i søgunne af
gøngu hrőlfe, og endast so þesse
Eiregs frꜳ søgn, og søgunnar
appendix med so ordudu nidur
lage T.J NES [I think]
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Lbs 3933 8vo (NB it follows Dínus saga, since the end of §2 links it to that saga.)
1.
pag: 20 Conrads 7 Januari 1849
_________________________
Sagann af
Conradi keisara sini
I Capituli
Rygardur hiet keisari, hann
riedi firir Saxlandi, hann atti ad styra
øllum heimi firir nordann haf, hann var vitur
og vinsæll, frægur og forsiáll, hann var kv:
ongadur, madur, þó ei sie gietid nafns henn:
ar, nie ættar, þau áttu tvø børn, son þeirra
hiet Conrád, en dóttir silvæn, edur silvya,
þad var ad gátu haft, hvad þau voru fryda,,
Silvya var eldri, þeirra systkina Rodgeir
hiet Jall eirn, hann var hinn mesti berserkur,
þó er sagt, hann væri i mesta kiærleika, vid
keisara Jnnanlands. hann kunni tungur allra
þióda, og allann fródleik er menn máttu ku:
nna, til vysdóms,
2.
19di Capituli ~
þaug [catchword]
[p. 57]
saga 57
_________________________
þau Conrad og Matthildur
áttu mørg børn, eru hier tveir sinir þe:
irra nefndir, hiet annar Rygardur enn annar
vilhialmur eptir miclagards kongi, enn Ry:
gardur eptir Sagslands keisara, og vard enn
mesti høfdyngi, enn konrád var frægasti kongr
alla daga hann giørdi þad til ágiætis sier, ad
hann liet grafa fylsleggina, og hafa til dira
branda, ifir hallar dirum synum, hann styrdi
miclagardi medann gud liedi honum lýf stu:
ndir
enn efttir hannshinrik
Rygardur son hanns,
kongur i miklagardi, son hanns kiriláus var
forsiáll madur, þad er ætlun manna ad sú bo:
rg muni firir laungu bigd hafa verid, sem
Conrad sókti steinana til, og hafi þeir lagst á
gull og ordid ad ormum, kiriláus kongr riedi
synu ryki medann hann lifdi, enn eirn klerkr
fann þessa søgu so ritada sem hier seigir
og lúkum vier svo søgu Conráds keisara
sonar og Rodberts svikara, ~ ~ ~ ~ ~
_________________________
þad er og søgn sumra manna, ad ormarnir
hafi verid dynus hinn Drambláti, Fyló
mei og þeirra hird og hafi þau aptur
farid ad reina listir synar
_________________________
skrifad á Midskieri i Hornafirdi og
Endad 4 Febrúari 1844 af GGudmunds[squiggle]
JS 407 8vo (no page nos or folio nos)
1. A verso.
Sagann Af
Conrꜳd Keisara Syne
1 Cap.
Rÿgardur h. keisare, hann Riede fyrir Sax
lande, hann ätte ad stÿra øluum heime
fyrir nordan haf, hann var vitur & vinsæll, frægur
& forsiꜳll, hann var kvongadur, madur, þo ei sie
gietit um nafn hennar, nie ætt, þaug ättu tuø
born, son þeirra h. Conrꜳd, en Silvia dottir, þad var
ad gätu haft, hvad þaug voru frijd, Silvia var
eldre þeirra sistkina. Rodgeir h. Jarl einn,
hann var hinn meste berserkur, þo er sagt hann være i mesta
kiærleika vid keisara ynnann lands, hann kunne Tűngur
allra [catchword]
[next page; a recto]
allra þiőda, & allra frődleik er menn mättu ku
nna, til výsdoms
2. A recto.
19 Cap.
Þaug Conrꜳd & Matthilldur ättu morg born,
eru hier 2 sinir þeirra nefndir, hiet Annar henrich.
enn Annar Vilhiälmur eptir miklagards konge, Ryg
ardur keisare Andadest, tok hann sijdan nafn eptir keisarans
dag, & vard hinn meste høfdinge, en Conräd var
frægste kongur alla daga, hann giorde þad til Agiætis sier,
ad hann liet grafa Fijls leggena & hafa til dirabra
nda yfir hallar dirum sijnum, hann stÿrde Miklagarde ꜳ
medann gud liede honum lijfstundir, en eptir hann henrich
son hans var kongur y Miklagarde, son hans chirelaus
var forsiäll madur, menn vilia sanna[?] ad su borg mone firir
laungu bigd hafa verid er Conräd sökte stein
:na til & hafe so lagst ä gullid & ordid ad orm
:umm, chirelaus Riede sijnu Rÿke medan
hann lifde, en einn klerkur fann þessa søgu sem hier
seigir, & liükumm vier so søgunne af Conräd
Keisara Syne og Rodbert Svikara.
~~~~~~~~~~~~~~
ÍBR 59 4to
1. f. 1r
Sagann af Conrad Ceisarasyni
firsti capituli
Þad er upphaf þessrar søgu ad eirnn Rykur keisar$
Riedi firir Saxl: er Rijgardur hiet hann atti ad stÿra øllum he$
mi firir nordan haf hann var vitur & vinsæll fræg$ & forsiall hann var kvong
adur þo ei sie gietid nafns hennar þꜹg attu 2 b orn son þeirra hiet Conrad enn
Silvija dottir þad var ad A giætum haft hvad þꜹg voru frid Silvija var elldri þeirra sist
kina Rodgeir hiet jall einn hann var hinn mesti kappi so er[?] sagt hann væri mestumm
kiærlei’ vid kesarann & vinsæll ynnann lands hann kunni tungur allra þioda & fro$
lei’ er menn mattu kunna & vysdoms
2. f. 12v. edges missing or illegible a lot of the time.
Conr: & Matth: Attu mørg børn & eru hier 2 sijnir þeirra nefndir hinrik [...]
$jlhialmur eptir Miklagards kongi hann var sendur t saxl: & fostrade Rijg: ha [...]
to’ hann nafn eptir Rijgard keisara & var hinn mesti Høfdingi Con hi$ [...]
$ijki sijnu vel & leingi var hann hinn frægasti kongur alla daga hann giørdist t Agiæt$ [...]
$s ad hann liet grafa fijllsleggina & Renna ij gulli & setia gimsteinum vid$
$ liet þad vera dijra branda yfir hallardijrum sijnum hann Riedi firir miklagard$$$
medan hann lifdi & eptir hann vard Hinrik son hans stol kongur ij miklagardi & stijdi hann
$$illilega sýnu Rij’e & þar med hafdi hann mikid af fridleik fødur sijns hann atti þan $
$$ kijrilax hiet hann var vitur madur & forsiall þad seigi menn ad borg su mune bigd
$afa verid er Conrad sokti til steinnanna & mune ormar & ønnur eitir kvikindi ha
$$$ monnum eidt$ en Kirijlax kongur Riedi firir Rijki sÿnu & eru fra hann margar
$agdar enn einn klerkur fann þessa søgu eptir þad sem frodir menn eru vanir ad
$eigia & lꜳtum vier so ad seigia fra Conrad Keisra sini & Rodb: svi$
ÍBR 43 8vo
1. p. 237
Sagann af Conrade[?] Keisarasjni
1 Capitule
Þad er upphaf þessar søgu ad
eirn Rikur Ceisare Riede firir Saxlande
er Rigardur hiet hann atte ad stira øllum
heimi firir nordann haf hann var vitur
& vin sæll frægur & for siæll hann var ko
nguadur þo ei sie gietid nafns hennar þa
ug attu 2 born son þeirra hiet conrad enn
silfia dottir hann var ad agiætum hapt hvad þaug
voru frid Silfia var elldre þeirra syskina
Rodgeir hiet Jall eirn hann var hinn meste
kappe
so er sagt hann være
hinn
i mestum kiær
leika vid keisarann & vinsælld Jnnannlands hann
tune tungur allra þioda & frodleik er menn ma
ttu kienna & vijsdoms
2. p. 265
þaug con & Matthilldur attu morg børn
& eru hier 2 sinir[?] þeirra Hinrik & Vilhialmur
eptir miklagards kge hann var sendur t saxlands
& fostrade Rigard kge hann tok hann nafn eptir Rgard
kge & vard hinn meste hofdinge con hielt & Rike
sinu vel & leinge var hann hinn fræknaste kgur alla
Daga hann giorde þat til agiætis sier ad hann liet gr
afa Fils leggina & Renna i gulle & setia gim
steinum vida & liet þad vera dira branda
jfir Hallar dirum sinum hann Riede firir
mikla garde med onn hann lifde & eptir hann vard
Hinrik son hans stol kgur i, miklagarde
& stirde hann $$ rike sinu stillelega[?] & lejnge
& þar med hafde hann mikid af fridleik fodur
sins hann atte þan son er kierilax hiet hann var
p. 266
hann var vitur mudur & for siall þad seigia
menn ad borg su mune bigd hafa verid
er conrad sokte til steinana & muni ormar
& onur eitu kuikinde þar monnum eitt enn kir
jlage kongur riede firir Rike sinu & eru
fra hann margar søgur enn eirn klerkur fann
þessa søgu eptir þui $$ frodir menn eru
vanir ad semia latum vier liukum
vier so ad seig fra Conrad Keisara
sine og Rodbert suikara
[and in tiny faint letters the date, scribe, conceivably place—definitely Þorður; the date is known anyway]
ÍBR 42 8vo
1. p. 1
Sagan af Chonrad
keisara sini 1 Cap
Rygardur hefir keisari heit
ad hann riedi firir sags landi hann
atti ad stira őllumm heimi firir nord
ann haf hann var vitur og vinsæll
frægur og forsiall hann var kvong
radur madur enn ei er hier nemd
þaug attu tvő born son þeirra hiet kon
radur enn silvia Dóttir þad var ad a
giætumm haft huersu þaug voru v
æn silvia var eldri þeirra siskina
Rodgeir hiet jall hann var hin hræ[?]
ustasti madur so er sagt han var
hinn[?] mestum kiærleika innann lands han
kunni tungur allra þioda & frodleik
er madur mátti kunna til visdoms
2. p. 37
þau Conr og Matth
gátu mörg börn samann og eru þe
irra sinir 2 nemdir hiet annar Ha[?]
v$$ur enn annar vilhialmur eptir
Miklagards kóngi, vvilhialmur v
ar sendur til sagslands og fóstra
di Rigardur keisarison Conrad
hielt ryki sinu vel og leingi og v
ard hinn frægasti kongur alla sjna
daga. hann gierdi þad til agiætis
Sier ad hann hét grafa filsleggina
og renna þar i gulli og setia vida gi
mmsteinumm og liet þad vera dira
brand yfir hallar dirumm sinumm hann
riedi firir miklagardi medann gud liedi
hanumm lifs stundir til, og eptir þad va
rd hinrik son hans stólkonungur i
miklagardi og stirdi vel sinu riki
þar [catchword]
[p. 38]
þar med hafdi hann mikid af fridleik föd
ur sins hann atti son er kierielax hiet
hann var vitur madur og forsiall
seia menn ad sú borg hafi firir la
ungu af mönnumm bigd verid er konrad
sotti steinana til og muni ormar og önnur
eitur kvikvindi mönnumm eitt, enn kierilax
kóngur riedi firir riki sinu og eru
frá honumm miklar og margar sögum
sagdur enn eirn klerkur fann þeßa
sögu vitanda og skrifadi eptir þad sem
fródir menn eru vanir ad seigia, og pri
ddi þennann Röksamlega kóng mörg
snildar[?] verk og er$ þeirra hier giet
id og likum hier so sögu af Conradi
keisara sini. ~~ Endir.
JS 635 4to
1. p. 43
Sagann af Conrad keisara syne
1 Capitule
Rijgardur hiet keisare hann riede fyrer Saxlande, hann ätte ad
stÿra øllumm heime firer nordann haf hann var vitur & vinsæll
frægur og forsiäll, hann var kvongadur madur enn ei er gietid umm nafn
hennar, þau ättu 2 børn, son þeirra hiet Conrädur, enn sijlvija dóttir
þad var ad ägiætum haft huørsu þau voru væn Silvija var elldre
þeirra syskyna. Rodgeir hiet Jarl eirn, hann var hinn hreaustastur madur
so er sagt ad hann være i mestum kiærleika Jnnannlands, hann kunni tungur
allra þioda og frödleik er madur mätte kienna[?] til vÿsdóms
2. p. 67
þau Con. & Matth. gatu mørg born
& eru 2 hier synir þeirra nefnder, hiet annar Hinrijkur, enn annar Vilhialmur epter
miklagards konge, vilhialmur var sendur til Saxlands & föstrade Rÿgardur keisare hann
$ h$t vel & leinge & var hann frægaste kongur alla daga, hann giørde þad til agiæt
$$ sier, ad hann liet grafa fyls leggenna & renna gulle i, & setia vyda gim
steinumm og $$$ [catchword]
[p. 68]
steinum & liet þad vera dyra brand yfir hallar dyrum, hann riede firer mikla
garde alla medur Gud liede honum lýfstunder til, & eptir hann vard hinrik son
hans stöl kongur i miklagarde & stÿrde stillelega sÿnu Rÿke, þar med hafde
hann mikid af frÿdleike fødur sÿns. hann ätte son er kirielax hiet, hann var
vitur madur & forsiäll, þad seigia menn ad su borg mune hafa firer laungu bigd verid
er Conrädur sockte steinana til & mune ormar & ønnur eitur kvikinde hafa
mønnum eidt ~ enn kirialax kongur riede firir rÿke synu & eru frä honum margar
& miklar søgur sagdar. enn eirn klerkur fann søgu ritada, & skrifadi
epter þad[?] sem fröder menn eru vaner ad seigia & prÿdde þennan røgsamlegakong
mørg snilldar verk, & er hier ei þeirra gietid. Og lÿkur hier søgu Con
rads keisara sonar. og lifid aller heiler.
Lbs 1687 8vo
1. (from photos I took; page 1, I think—but maybe I’ve misunderstood the pagination of this MS from my photo)
Her birjar
Sagann af Konrádi kei,
arasini i Capituli
Rygard hefur keystari heitid, hann rédi firir S=
axlandi hann átti ad stýra øllum heimi firir n=
ordan haf, en var vitur & vinsæll sægur[?] & forsiall hann var kvo=
ngadur madur, Enn ei er hú hér nefnd, þꜹg áttu 2 bőrn
son þeirra hét Conrad enn Silvija dottir þad var ad
ágætu haft huersu[?] þꜹ voru væn, Silvija var eldri,
Jall var i Rikinu er Rodgeir hét hann var hinn frꜹ
stasti[?]
madur so
er
sagt,
so er sagt ad hann
væri i mestum
kjærleika innann[?] lands, hann kunni Túngur allar þjo=
oda & frodleik er madur mátti kunna til visdóms,
2. (from photos; p. 39)
þꜹg Con: & Matth: gátu mőrg
bőrn & eru hér 2 sinir þeirra nefndir hét annar
Hinrekur enn annar vilhjálmur, eptir Miklaga=
rds kongi Vilhjálmur var sendur til Saxlands og
fostradi Rigardur keysari hann vel, Conradur
hélt Riki sinu vel & lengi & var hann frægastur
kongur alla daga, hann gjőrdi þad til ágætis sér
ad hann lét grafa fýls leggina & Renna Gu=
lli & settja vida Gymsteinum & let þar vera
dyrabrand yfir hallar dyrum synum, hann Réd
firir Miklagardi & styrdi stillilega sínu Riki
$medan Gud ledi honum lifstundir til & eftir hann
vard kongur i Miklagardi Hinrik son hans og
styrdi sinu Riki þar med hafdi hann mikid af fr=
ngleik fődur síns, hann átti son er Kyrilax
hét hann var rikur madur & forsiáll. þat seiga menn ad sú
borg muni hafa firir lꜹngu bigd verid er Conr:
sokti Steinana til & muni Ormar & onnur Eytur
qvikindi hafa monnum eidt, enn kyrilex redi firir Riki
[p. 40]
sínu & eru frá honum margar & miklar sőgur sagdar
enn einn klerkur fann þeßa sőgu Ritada & skr=
ifadi eftir þar[?] sem fródir menn frá seigia[?] & priddi þe
nann roggsamlega kong med mørg snildar verk & her
er ej gétid þeirra og líkur so sogu Conrads ke=
ysara sonar. & lifid allir sælir & heilir
Lbs 1654 4to
1. [f. 1r]
Hier byriar saugu af kon$[...]
syne
Þad er uphaf þessarar frasøgu ad eirn Gofug$[...]
sare Riede firir Saxlande sa er Rÿgardur hiet, hann $[...]
$$lld ÿfir ǫllum heime firir sunnan haf, hann var milldur og uins$[...]
vel ad sier giǫr, hann var sigursæll j. orustum, vitur og sniall j m$[...]
ödur og forsiäll. hann var kuongadur madur, og er ei nefnd kona han$[...]
attu ij bǫrn, hiet Konradur son þeirra enn Siuilla dötter. þat var [...]
[...]$iætum giǫrt huad fǫgur þau voru af ǫllum þeim þau säu, Konradur $$[...]
[...]ldre þeirra sÿskÿna. Rodgeyr hiet einn gǫfugur Jall, hann var hin[...]
[...]pekingur og hinn beste klerkur, hann kunne allra þiöda tungur nälega J h$[...]
[...]numm, og so er ä kuedid, ad hann kunne allt þad sem madur matte kunna [...]
[...]$ þessum heime,
2. [f. 20v]
þau konräd & Matth vntuzt
mikid, og ättu ij. Sonu, hiet annar Vilhiälmur, enn annar Heynrikur, Epter
miklagardz konginn töku þau Rÿke & vntu þess vel og leinge, Vilhialmur
var sendur til Saxlandz & vard mikill Hǫfdingi, Konräd hiellt virdingu
Sinne og Rÿke, & þőtte hinn vitrazte & hinn frægaste kongur alla æfe /
hann liet þad giǫra til ägiætis sier ad hann liet fÿlz leggina grafa, Og
Gulle J Renna, og setia vÿda gÿmsteinum, og liet þar giǫra branda firir
hallar
[f. 21r]
hallar dÿrumm sÿnumm, hann riede fyrer Miklagarde medann gud liede honum
lijfdaga til, eptir hanz daga vard Heinrekur Stőlkőngur, og stÿrde vel &
stillelega Sÿnu Rÿke, og hefur mikid af viturleik & vaskleik fodur sijnz
hann ätte sier þann son er kÿrielax hiet, hann var vitur og vinsæll,
og vel ad sier þad kalla menn, ad borg su Mune bigd
Hafa verid firir ønduerdu, er Konräd sőcte[?] ste
inana til, og Mune ormar, og Eiturkuykendj monnum
Eitt hafva J þeim stad, Enn Kirrielax kőngur, Riedj lej=
nge firir synu rijke, og eru margar Merkeligar
sǫgur fra komnar, þo ad þad sie Ey gre$nd J þeßare
frä sǫgu, Enn eirn Köngur fann hana skrifada,
á Eynu stræde med þeßumm hætte sem nu eru
fröder menn vanir ad seigia sydann, og prÿdde
þennann köng Rausnarseme /: og er hier Nu lokid
þessare frasogu vmm Conrad Keisarason.
~
Anno. MDC.LXXXII.
XXIII. Octobris.
Lbs 2462 4to
1. [f. 119r]
Sagan af
Conrad keisara Syne og Rodbert
Svikara
Cap 1te
Þad er Upphaf þessarar sǫgu ad einn gǫfugur
keisare réde fyrir Saxlande er Rgardr hét, hann
átte vald yfir ǫllum heimi fyrir sunnan haf, hann var
mildr og vinsæll, og vel ad sér giǫr um alla hlut$;
hann var kvongadur, og er ej Drottníng hans nefnd, þau áttu
2 Bǫrn, og het Conrád son hans, enn Similia Dóttir, þau voru
ágætum listum búin, og miǫg fǫgr álitin af ǫllum þeim er
þau sáu, Conrád var eldre þeirra systkina; Rodgeir hét
einn ágætr Jall, hann var hinn meste spekíngr, og beste
klerkr, hann kunni allra þioda Túngumál í ǫllum heimi,
2. [f. 144r]
þau Conrád og Matthildr unntust mikid
vel, og gátu tvo sonu, hét annar Vilhiálmur, enn ann-
ar Hinrik eptir Miklagards kongi, tóku þeir Ríki, og nutu[?]
þeß vel og lengi, Vilhiálmr var sendr til Saxlands, og
vard þar mikill hǫfdíngi, Conrád hélt virdíngu sinni,
og Ríki, og þókte hinn frægaste alla æfi, hann lét grafa
Fíls leggina til ágætis sér, og gulli vída renna og gimm-
steinum setia, og lét þaraf giǫra Branda fyrir sínum hallar-
dyrum, hann réde fyrir Miklagardi medan hans lífdagar
endtuste[?], enn eptir hans dag var Hinrik son hans stólkongr í
Miklagardi, og stírdi vel og lengi Ríki sínu, því hann hafdi
mikid af viturleik módr sinnar og $enisti[?] fǫdr síns,
hann átti þann son er Cyrielax hét, hann var vitr og vinsæll,
og vel ad sér, þad kalla menn ad borg sú hafi biggd verid
fyrir ǫndverdu er Fadir hans sókti steinana í, og munu
þar[?] Ormar og Eitr kvikindi mǫnnumeidt hafa í þeim
stad, og lagst so á gullid; enn Cyrielax réde lengi fyr-
-ir sínu Ríki, og eru margar merkilegar sőgur
frá honum komnar, þó ej sér[?] hér greindar.
og endast h;er sagan af þeßum frægakappa Conrádr=
[f.144v]
Keisara Syni, samt af þeim slæga svikara Rodbert.
Historia hæc die decimo tertio mense Januari,
anno autem Xi Millesimo octingenteprimo[?]
primo scripta fuit.
M: ~ A:
Lbs 272 fol
1. [f. 28r]
Saga af Konrad Keysara
syne
Þad er uphaf þessarar frasøgu, ad eirn gofugur key
sare riede fijrer Saxlande, sä er Rijgardur hiet, hann ätte
valld yfer ǫllum heime firir sunnann haf, hann var milldur
og vinsæll, og vel ad sier giǫr, hann var sigursæll i orustum,
vitur og sniall i mäle, fröd og forsiäll; hann var kvon=
gadur madur, og er ei nefnd kona hans, þau ättu
tvǫ bǫrn, hiet Konrädur son þeirra enn Sivilla dötter; þad var ad ägiæ
=tum giǫrt hvad fǫgur þau voru af ǫllum þeim þaug säu: Konr:
var elldre þeirra systkyna. Rodgeyr hiet eirn gǫfugur Jall, hann var
hinn meste spekingur, og hinn beste klerkur, hann kunne allra handa[?]
tungur nälega i heimenum, og so er äkueded, ad hann kunne allt þad sem
madur mätte kunna i þeßum heime;
2. [f. 38v]
þau kon: & matth: vnntust mikid, & ättu ij sonu hiet annar Vilhi$$$
enn annar heynrekur Epter miklagardz kongenn töku þau vid, og untu þeß vel og leinge. Vilh$$$$
var sendur til Saxlandz & var mikell hǫfdinge, kon: hiellt vyrdingu sinne & rike, & þotte hinn
vitraste kongur & hinn frægaste alla æfe, hann liet þad giǫra til ägiætes sier, ad hann liet
fylsleggena grafa, & gulle i renna, & setia vyda gimsteinum & liet þar giǫra branda
firir hallardyrum synum hann riede firer miklag: medan gud liede honum lyfdaga til, Eptir
hans daga vard Heynrekur Stölkongur, & styrde vel & stillelega synu rike, & hefur mikid
af viturleik & vaskleik fődur synz, hann ätte sier þann son er Kyrielax het, hann var vit[...]
& vinsæll & vel ad sier, þad kalla menn ad borg su mune bygd hafa verid firer ǫndverdu
er Konr: sökte steinana til, & mune ormar & Eiturkvikende, monnum Eydt hafa J
þeim stad, Enn Kiriel: kongur riede leinge firir synu rike, & eru margar merkelegar sǫgur fra komnar, þo ad
þad sie ey greindt i þessare frasǫgu, Enn eirn kongur fann hana skrifada, ä einu stræte
med þessum hætte, sem nu eru fröder menn vanir ad seigia sydan, og prydde þennan kong rausnar
seme, og er hier nu loked þessare frasőgu umm Konrꜳd keis
=arason. ~
Lbs 3121 4to
1. (p. 1 of this saga—they’re individually paginated)
Konráds saga Keisarasonar
Er Fór Til Ormalands
þad er upphaf þessarrar frá sagnar ad einn
göfugur Keisari ried firir saxlandi sá er
Rikardur hiet hann átti ad stira miklu riki,
firir nordann fiall vitur var hann og vin
sæll og vel ad sier um alla hluti fridur var
hann og for siáll sigur sæll i orustum enn sni
allur i máli hann var kvongadur og er hans
Drottning ei nemd þau áttu tvő bőrn hiet Kon
rádur son þeirra enn silvia dóttir þad er ágiæt
um giört hvussu fögur þaug voru silvia var
þeirra ellri siskina Rodgeir hiet iarl eirn göf
ugur i riki Keisarans han var mesti speking
ur og besti klerkur svo er sagt ad hann var vitr
astur madur i þeim löndum han kunni ad tala
og skelgja allra þióda túngur og so er ad kved
id ad hann kunni allar þær iþróttir sem madur
[p. 2]
má mani kienna i þessum heimi
2. [p. 58]
þau Matthildur áttu börn
saman þeirra son var Kirjalax keisari og Emanuel Grik
ja konungur dóttir þeirra var Júta er átti herra Főlki son
júliens hertogu af brúnn vik og frá þeim eru komnir hin
ir mestu hőfdinga bædi i saxlandi og Miklagardi þad er og
alsakt ad Konrádr hefur i Babilon sótta steina þá er firr
var sakt enn leggi filsins liet hann grafa og gulli búa og setja
sidan upp firir branda hiá hallardirum Riki Konráds og
Matthildar stód med mikilli pridi alla þeirra lifdaga og
lúkum vér svo þessari sőgu,
adrir seigja ad þau Konrádur og Matthildur attu tvo
sonu / Heinrik og Vilhiálm enn őngum[?], dóttur vard
vilhiálmur keisari eftir Födur sinn i saxlandi
enn Heinrekur konúngur i Miklagardi og hans son var
Kirjalax og liklar hér þessi saga,
Endad ad skrifa þessa sögu
dag 28 Desinber 1869
Lbs 1509 4to
1. [p. 620]
Sagan af.
Konráð keisarasyni.
1. Kap. Þat er upphaf þessarar sőgu, at einn gőf
-ugr keisari réð fyrir Saxlandi sá er Rikarðr
hét, hann átti at stýra miklu ríki fyrir norðan
fjall, vitr var hann & vinsæll ok vel at sér um alla
hluti, fríðr var hann & forsjáll, sigrsæll í orruztum
snjallr í máli; hann var kvongaðr ok er drottníng
hans eigi nefnd; þau áttu tvő bőrn, hét Konráð son
þeirra, en Silvía dóttir. Þat er at ágætum gert hversu
fögr þau váru. Silvía var þeirra eldri systkyna.
Roðgeir hét einn gőfigr jarl í ríki keisarans, hann
var mesti spekíngr ok bezti góðr klerkr. Svo er sagt at
hann var vitrastr maðr í þeim lőndum í þann
tíma, hann kunni at skilja & tala allarra túngrþjóða túngr
ok svo er atkveðit at hann kunni allar þær íþróttir
sem maðr má manni kenna í þessum heimi.
2. [p. 679]
XXII kap. En konráðr konúngr tók nú við
ríkis stjórn, ok er margt ágætlegt frá honum
[p. 680]
at segja. Þau Matthildr drottníng áttu bőrn sam-
-an; þeirra son var kirjalax keisari ok Emanú-
-el Grickjakonúngr ok Vilhjálmr keisari á Sax-
-landi; dóttir þeirra var Júlía er átti Fólki son Júl-
-íens hertoga af Brúnsvik, ok frá þeim eru komn-
-ar allar hinar gőfgustu konunga ættir á Sax-
-landi ok í Miklagarði. Þat er ok alsagt at kon-
-ráðr hafi í Babilon sótt steina þá, er fyrr var
frá sagt, en leggi fílsins lét hann grafa ok
gulli búa, ok setja síðan upp fyrir branda
hjá hallardyrum, en őll őnur hin ágætu
bein lét hann búa til ágæts borðbúnaðar;
ríki konráðs konúngs ok Matthildar drottn-
-íngar stóð með mikilli prýði ok virðing alla
þeirra daga; ok lúkum vær þannig sőgunni
af konráði konúngi ok Matthildi drottníngu.
hafi þeir þőck er hlíddu.
Lbs 3944 8vo (no page nos; actually seems more similar to Magnús Jónsson’s text than to the edn—one the exemplar of the other, or just common corrections (they are on different sides of the country...)? Or a common exemplar?)
1. [title page]
Sagan
af
Konráði
Keisara=
syni
1900
[new page, blank; another new page]
1. Kapituli
það er upphaf þessarar frá sagnar
að einn göfugur keisari rjeð Sagxlandi
sá er Ríkarður hjet hann átti að
stýra miklu rýki fyrir Norðann fjall.
vitur var hann og vinsæll og vel að sjer
um alla hluti friður var hann ok for-
sjáll
sigrsæll i orustum enn sna
snjallur i máli hann var kvongaður
og er hanns drotting eigi nemd.
þau áttu tvö börn hjet Konráð son
þeirra enn Silvia dóttir. það var
að á gætum gjört, hversu fögur þau
váru, Silvia var þeirra eldri systkina
Roðgeir hjet jarl einn göfugr i
ríki Keisarans; hann var mesti
spekingr og bezti klerkur. Svo er
sagt, að hann var vitrastur maður i
þeim
[new page]
þeim löndum í þann tima hann
kunni að skylja og tala allra þjóda
tungur; og svo er að kveðið, að hann
kunni allar þær íþróttir, sem madur
má manni kjenna i þessum heimi.
2.
22 Kap._ _ _
Enn Konr tók nú við rikis-
stjórn í Miklagarði, ok er mart ágæt
legt, frá honum að segja. þau Matth:
áttu börn saman. þeirra börn váru [written over something else, maybe var, as in the printed edn]
Kirilags, keisari og Emanúel Grikkja
kongur. dóttir þeirra var Júta er átti
hr. Fólki son Júliens hertoga af Brúns-
vík, og frá þeim eru komnar allar
hinar göfgustu konungaættir bæði í
Sagslandi og í Miklagarði, það er og alsagt
að Konr: hefur í Babílon sótt steina
þá er fyrr var frá sagt, enn leggi
Filsins ljet hann grafa og gulli búa
og setja síðan upp fyrir branga[?] hjá
hallar
[new page]
hallardyrum enn öll önnur hin
á gætu bein hanns ljet hann búa til
ágæts borðbúnaðar, Riki Konráðs kongs
og Matthildar drottningar stóð með mik
illi prýði og virðingu alla þeirra
lifdaga, og ljúkum vjer svo þessari
sögu
Endir.
Enduð. þann 25 Mars 1900
af
Erlendi Baldvinssyni
Gvendarnesi
EB
JS 623 4to
1. [f. 32r]
Sagann
af
Conraad Keisarasyni
og
Rodbert Svikara
Capit. 1.
Þat er upphaf þessarar sőgu, at eirn á=
=gjætur og gǫfugur Keisari rédi fyrir Saxlandi
er Rigardur hét, hann atti vald yfir őllum
heimi fyrir sunnann haf, hann var mild=
=ur og vinsæll og vel ad sér um alla hluti,
hann var kvongadur og er ej drottning hanns
=nefnd. þaug áttu 2 bőrn og hét Conraad
son hanns enn similja dóttur, þaug vóru
agjætum lystum búinn og mjőg főgur álit=
=inn af őllum þeim er þaug sáu, Con=
=raad var eldri þeirra systkina. Rodgeir
hét eirn agjætur Jall, hann var hinn mesti
spekingur og besti klerkur, hann kunni all=
=ra þjóda túngumál í őllum heimi,
2. [f. 69r]
þaug Conrad og
Matthildur untust mikit vel og gátu tvo
sonu;
hétt annar Wilhjalmur, enn annar
Hinrik, eptir Miklagards kóngi, tóku þeir
ríki og untu þess vel og leíngi. Wilhjalmur
var sendur til Saxlands, og vard þar mikill
hőfdingi, Conrad hélt virdingu sína og
ríki til daudadags og þótti hinn frægasti
alla æfi, hann lét grafa Fílsbein og leggina
[f. 69v]
til ágjætis sér og gulli vída renna og gim=
=steinum setja, og lét þar af gjőra branda
fyrir sínum hallardyrum. Hann rédi fyr=
=ir Miklagardi, medann hanns lífdagar
entust. Enn eptir hanns daga vard Hin=
=rik son hanns Stólkongur í Miklagardi og
stýrdi vel og leíngi ríki sínu, því hann hafdi
viturleik módur sinnar og vaxleík[?] fődur sins,
hann átti þann son er Cyrjelax hét, hann
var vitr og vel ad sér. Þad kalla menn at
borg sú hafi bygd verit fyrir ǫndverdu er
Conrad sókti steíninn í, og munu þar ormar
og eýtur qvíkindi mőnnum eídt hafa í
þeim stad og lagst so á gullit. Cyrjelax rédi
leíngi fyrir sínu ríki, og eru margar mer=
=kilegar sőgur fra honum komnar, þótt ej
séu her greíndar, og er nú hér á enda þes=
=si saga af þeim fræga kappa Conrad
Keísarasyni og Rodbert Svikara
~
Lbs 998 4to
1. [f. 17r]; NB my version of AM118/119 lacks the stuff about languages, but it appears here—so Zitelsberger’s stemma or my reconstruction of AM118/119 from his notes are wrong; possibly multiple exemplars?
Sagann af
Konrad keysara syne
Þad er uphaf þessarar frásǫgu ad einn keysare rede fyrer
Saxlande sa er Rígard het, hann átte vald yfer øllum heime fyrer sunnan
haf, hann var mildr oc vinsæll oc vel ad sier giǫr sigrsæll i Ørustum vitr
oc sniallr i mále, fródr oc forsiáll, kvongadr var hann, oc er drottning
hans ei nefnd, þꜹ áttu ij. Bǫrn, het konrad son þeirra enn Silvía
Dótter, þad var at ágiætum giǫrt, hvad fǫgr þꜹ vóru af ǫllum
þeim er þꜹ sáu, konrað var eldre enn Syster hans.
Roðgeir het einn gǫfigr Jall, hann var hinn meste spekingr, oc beste
klerkr, hann kunne nálega allra þióda Túngr i heimenum. Oc so er
ad kveded, ad hann kunne allt þad, sem madr mátte $oma i heimenum
þessum,
2. [f. 33r]
þꜹ konr: & Matth:
untust mikid & áttu ij. sonu, hiet annar Vilhialmr, enn annar Henrek eptir Miklagards
konge, tóku þꜹ konr Ríkid, & nutu þess vel & lenge, Vilhialmr var sendr til Saxlands
& vard mikill hǫfdinge. konr: helt virding sinne & Ríke & þótte frægste kongur alla
æfe, hann liet til ágiætis sier grafa fíls leggina gulle i renna & gimsteinum setja & giora
þar af Branda fyrir hallar dyrum sínum. Eptir hans daga vard Hinrik son hans stólkongr, &
ríkte vel & leinge, Son atte hann er Kyrielax hiet, sa rede & lenge firir þar, oc,
eru margar merkelegar sǫgr af honum komnar, þo her se ei getid, kalla menn at Borg su
er konr sókte i steinana mune fyr af monnum bigd hafa verit, enn af Eitrkvik
indum eydd, fann einn kongr þessa sǫgu þnin skrifada á einu stræte. Oc likr
So søgu af konrade keysara syne
Lbs 632 4to
1. [p. 90]
Sagann af
Konrꜳde keysara syne
Þad er upphaf þessarar søgu ad einn keysare réd fyrer
Saxlande
sá er Rigard hiet,
hann atte lande
valld yfir ǫllum
heimi fyrer sunnan haf, hann var mildr oc vinsæll oc vel ad sier giǫr
sigrsæll i orustum vitr & sniallr i mále, fródr oc forsiall,
keysare[messy—written over abbreviation of hann or kongur?] var kvongadr, oc er drottning hans ei nefnd, þꜹ áttu 2.
Bǫrn, het konrád son þeirra enn Silvia Dóttir, þad var ad á giætum
haft, hvad fǫgr þꜹ vóru af ǫllum þeim er þꜹ sáu. Konrad var
er elldri enn systir hans. Rodgeir hiet einn gǫfigr Jarl, hann var hinn
mesti spekíngr, oc besti klerkr, hann kunne nálega allra þióda Tungr
i heiminum, oc so er ad kvedid, ad hann kynne allt þad sem madr mátti ne-
ma i heiminum.
2. [p. 135]
þꜹ Konr. oc Matth. unntust mikid oc
attu 2. sonu het hinn eini Vilhialmr enn annar Henrik eptir Mikla gards
K. tóku þꜹ Kon. Rikid oc nutu þess vel oc leingi, Vilhiamr var sendr
til Saxl. oc vard mikill hǫfdingi. Kon. hielt virding sinne oc rike
oc þótti frægasti kongr alla æfe. Hann liet til ágiætis sier grafa fils
leggina oc gulli i renna, oc gimsteinum setia, oc giǫra þar af Branda fyrir
Hallar dirum sínum. Eptir hans daga vard Henrek son hans Stólkongr oc
ríkti vel oc leingi, Son atti hann er Kirielax hiet, sá redi oc leinge Riki
þar; oc eru margar oc merkilegar sǫgr af honum komnar, þo hier se ei getid
kalla menn ad borg sú, er Kon. sokti i steinana mune fyrri af mǫnnum
byggd hafa verid, enn af eitr Kvikindum eydd, fann einn kongur
þessa sǫgu þannin skrifada á einu stræti. Og lykr so sǫgu af
Konráde keysara syne ~
IBR 5-6 fol., specially 5, being volume 1 of two. A few letters lost on the margin due to restoration are marked by the restorer (I presume) and my me in [...].
1. [p. 49]
Hier byriar søguna af konräd keÿsarasyne.
Þad er vpphaff þeßarar fräsǫgu, ad eirnn Gǫfugur keÿsare ried firer Saxland[e]
sä er
[p. 50]
[sá er] Rÿgard hiet, hann ätte valld jfer ǫllum heime fyrer sunnan haf hann var milld$
[& vi]nsæll & vel ad sier gior, hann var Sigursæll j orrostom[?], vitur, & sniallur i mäle
frödur & forsiäll, hann var kuongadur madur, & er drottning hans eige nefnd, þau
áttu ij bǫrn, hiet konrädur, son þeirra, enn Sivilia dötter, þad var ad ägiætum giort
hvad fǫgur þau voru af ǫllum þeim er þau säu. Konrädur var
elldre þeirra systkine.
Rodgeir hiet eirnn gǫfugur Jarl, hann var enn meste spekingur, & enn besti klerkur
hann kunne nälega allra þiöda tungur j heiminum
& so er äkueded ad hann k$$$
allt þad sem madur mätte kunna j heiminum.
2. [p. 77]
þau konräd, & matthilldur vnntust miked, & ättu ij. sonu, hiet
annar vilhiälmur, enn annar heinrikur, eptir miklagardz konge. töku þau rÿked,
& nutu þeß vel, & leingi, vilhialmur var sendur til Saxlandz, & vard mikill hǫfdinge,
konräd hiellt virdingu sinne, oc rÿke, & þötte honum vitraste, & hinn frægaste kongur alla æfe, hann liet þad giora til ägiætis sier, ad hann liet fÿlzleggina grafa, & gulle j renna, & setia vÿda gimsteinum, & liet þar giǫra af branda, fyrer
hallardyrum sÿnum, hann riede fyrer miklagarde, medan gud liede honum lÿfdaga til,
eftir hans daga vard heinrek son hans stölkongur, & stÿrde vel & stillelega sÿnu rÿke, & $$$ miked af viturleik, & vaskleik fǫdur sÿns, hann ätte sier þann son,
er kyrielax hiet, hann var vitur, & vinsæll, & vel ad sier. þad kalla menn ad borg su mune bygd hafa vered firir ǫnduerdu er konräd sökte steinana til,
& mune ormar, & eÿturkuikinde mǫnnum eÿdt hafa j þeim stad, enn kyrie-
-lax kongur virde leinge firir sÿnu rÿke, & eru margar merkelegar sǫgur
fra honum komnar, þö ad sie ei g$$mt i þeßare frasǫgu, enn eirnn köngur
fann henne skrifada, ä einu stræte, med þeßum hætte, sem nu eru fröder
menn vaner ad segia sÿdan, & prÿdde þennan rausn samasta kong þeßum ordum,
& er nu hier loked þeßare frasǫgu, vmm konräd keÿsarason.
ÍB 224 8vo
1. [f. 103v]
Saga af Kon
rád Keisara Syne, og
Rodbert Svikara
Cap 1m
Þad er upphaf þessarar
sogu, keisare sa riede firer
Saxlande er Rigard hiet, hann
atte vald yfir ollum heime fyrer
sunnann haf, hann var mildur & vin
sæll og vel ad sier giǫr um alla
hlute, hann var kvongadur og er ej
Drottning hanns nefnd, hann ätte
2 born hiet Konrád sonur enn Si
milia Dotter, þad var af ágiætum lytum
orkt hvad fǫgur þau voru af ollum
þeim er þau sáu, Konrád var eldre
þeirra systkyna; Rodgeir hiet einn
ágiætur Jall hann var hinn meste spek
ingur
[f. 104r]
ingur og beste klerkur, hann kunne nær
allra þioda Tűngumál i ǫllum heime
2. [f. 140r]
þau Conr & Matth unntust vel og
gatu 2 sonu hiet annar Wilhialmur
enn annar Henrik efftir Miklagards
konge toku þeir Ryke og nutu þess
vel
[f. 140v]
vel & $einge, Wilhiálmur var se$$[...]
til Saxlands, og giordest þar kongur a m[...]
hiellt vyrdingu sinne og Ryke & þokte
hinn frægaste alla æfe. hann liet graf$
fylsleggena til ágiætis sier gulle
vyda renna og gimsteinum setia og liet
þar af giǫra branda fyrir sinum hallar
dyrum, hann rede fyrir Miklagarde alla sin$
lyfdaga, efftir hannz dag vard Henrik
son hannz stólkóngur og styrde vel og stille
liga sinu Ryke, þvi hann hafde miked af
viturleik modur sinnar og vaskleik foður
sinns hann átte þann son er kyrielax
hiet hann var vitur vinsæll & vel ad
sier þad segia menn ad borg sú hafe
fyrrum bigd vered, sem Conr sókte i
steinana, enn sydan hafe Ormar og Eitur
kykinde mǫnnum Eidt i þeim stad & lagdst
so á gulled, enn Kyrialax seinn annad virde leinge firir
sinu Ryke, og eru margar merkelegar
sogur fra honum komnar þó ej sie fleira
af sonum sagdt i þeßare sǫgu Enn
þesse saga er fra Danmork til þeß$
lande
[f. 141r]
$ands komenn j $$$ $$$$[...]
eru frodir menn ad komnar, & $$[...]
so til lykta þessa sogu af þeim
vafnfræga Konrad Keisara
Syne og ófræga Rodbert
Svikara
ÍB 679 4to
1. [p. 69]
Sagann af Konrade Keisara syni
1te Kap: frá uppvexti þeirra Konräds & Rodberts.
Rÿgardur hefur keisari heitid & riedi fyrir Saxlandi
hann var hardr vid övini sÿna enn vinsæll vid vini manna
vitrastur & audugr af fie hann var bardaga madur mikill fyrri,
hlut æfi sinnar a gjæta drottning hefur hann sier ätt af af dÿrum
ættum & kiemr hun eÿ vid þessa sǫgu vid henni öl hann tvǫ bǫrn son &
Dottir hiet sonr hans konrad enn Jngibjǫrg Dottir Konrad
var allra manna frÿdastr & frækilegastr, & liet kongr son
sinn verjast vid allar Riddaralegar y þróttir er menn hǫfdu þa
spurn af haft hvor madr unni honum hugastum keis: unni og
mikid sini synum Ingib: keis: Dottir var væn og vel kunnandi
frÿd & fǫgr svo einginn kvennkastr fanst slÿkr i ǫllu saxlandi.
heni var vidugleg skiema reist & til feingnar Jarla & hertoga
dætr. henni til þjonustu meÿa; Jarl var i Rÿki keisara
er Rodgeir hiet, hann var hinn vitrasti madr i ǫllu saxlandi &
& hinn besti bardaga madr hafdi hann verid & kunni allar tungr
2. [p. 101]
Konr: & Matth: ättu þrjä sonu hiet sá fÿrsti
Rigardr sem vard keisari eptir Afæ[?] sinn ä Saxlande annar
son þeirra hiet Kÿrilax þridie hiet Wilhjalmr. Konr.
vard kongr eftir fǫdr Matth. enn Kjrilax vard kongr eptir
Konr: fǫdr sinn, stÿrdi Konr: rÿki sÿnu vel & leingi til þess
hann vard hä alldradr, unntust þaug Konr: & Matth; a gjæt
lega vel, til dauda dags og hfum vier eÿ heirt þessa sǫgu leingri
af Konräd keisara sÿni ~ TANTUM ~
[then there’s a slip of paper bound in between pp. 100 and 101, same hand I think:]
Lÿkill Vidbætir sǫgunar af konrad keÿsara sÿni
þad er nu þessu næst ad seiga ad sonur Rodberts og
Silvie er Eÿ rÿkr hiet ox upp med modr sinni og var
aungvum þeokr[?],herdi hann listir sem ungum mǫnnum voru
tÿdar i þa Daga þar til hann var þroskadur lagdist hann þá i
hernad og vard óvinsæll af Ráni þvi er hann hafdi vid
kaup menn og bændr. og hiellt hann þvi framm nockra hvad[?] þeir
hittust i hernadi Hárekr hinn kargi og er svo sagt ad Jóvædinn[?]
sjáe best samann þui þeir hafi svikid Hertrigg kong sinn er
Riedi fyrir Garda rÿki þar fiell Harekr fÿrir Triggva
kongi af Saxlandi sem seigir J sǫgunni af Hring og Triggva.
Eptir þad sveik Eÿrikr Rodbert son Triggva kongs og eptir þad
hefdi Hringr á Eyriki og Drap hann i Eÿrarsundi og er svo sagt
ad þessi Eÿrikr hafi verid fadir Vilhjálms suikara sem
gietid er i søgunni af Gaungu Hrolfi og endar svo þessi
Eÿriks frá sǫgn og sǫgunnar Appendix med svo felldu nidr
lagi
ÍB 277 4to
1. [p. 249]
Saga af Konráde keisarasýni, i Saxlande
1te Cap: —
Rýgardur hefur keisari heited, og Rjede fyrir Saxlande
hann var vin sæll vid vini, enn hardur vid ó vine sýna, manna vitrastur og ꜹd=
-ugastur hann var bardagamadur mikill fyrra hlut æfi sinnar. á gæta
drottningu hafdi hann sér feingid af dýrum ættum og kémur hun ej vid
þessa sǫgu. vid henni ǫl hann 2 Bǫrn, son og dóttir hjet sonur hans konr=
-ad, enn Jngibjǫrg dóttir. Konrad var allra manna frydastur og fræki
legastur. liet kongur son sinn verjast vid allar Riddara legar i þróttir
er menn hǫfdu spurn af haft. hvor madur unni honum hugástum keisare
unni honum og mikid. Jngib: késaradóttir var væn og vel kunn
[p. 250]
andi fryd og fǫgr. svo einginn kven kastr fanst slýkur i ǫllu
Saxlande, henni var vyrdugleg skéma reist, og til feingnar Jalla og
hertoga dætur. henni til þjónustu meýja — Jall sá var i Rýki kes:
arans er Rodgér hjet, hann var enn vitrasti madur i ǫllu Saxlandi, oc
hinn mesti bardaga madur. hafde hann verid, hann kunni allar túngur
2. lost